Gümülcine, 26.03.2023

Yunanistan, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in açıklamasına göre, 57 kişinin hayatını kaybettiği tren kazasının gölgesinde, mayıs ayıda milletvekili seçimine gitmeye hazırlanıyor.

Yapılan kamuoyu araştırmalara göre tren kazasından önce iktidardaki  N.D. – Yeni Demokrasi Partisi ile SYRIZA Hareketi arasındaki fark yaklaşık altı puana kadar çıkmıştı. Ancak geçtiğimiz günlerde meydana gelen feci tren kazasından sonra bu iki parti arasındaki fark dört puana düşmüş durumda. Ülkedeki üçüncü parti ise PASOK – KINAL. En ideal başbakan kimdir, sorusunda ise genelde Başbakan Kiryakos Miçotakis cevabı verilmektedir.

• Yunanistan Parlamentosu 300 milletvekilinden oluşmaktadır.
• Yunanistan’daki seçim sistemine göre partilerin meclise girebilmeleri için %3 ülke barajını aşmaları gerekmektedir.
• %3 baraj bağımsız adaylara da uygulanmaktadır.
• Partilerin milletvekili aday listelerinin %40 gibi bir kısmı kadın adaylardan oluşmak zorundadır.
• Seçim bölgelerinde, örneğin Rodop ve İskeçe illerinde seçim barajı, çıkarılacak milletvekili sayısı  üçe bölünerek elde edilmektedir.
• Milletvekili sayısı üçü geçen bölgelerde ise durum biraz daha karışık olup, küçük partilerin de milletvekili çıkarma ihtimalleri doğmaktadır.
• Partilerin adayları yerel teşkilatlar tarafından belirlenmektedir.
• Seçimde halk milletvekillerini kendileri tercih etmektedir.
• Bölgelerin nüfuslarına göre tercih sayıları da artmaktadır. Örneğin Rodop ve İskeçe illerinin milletvekili sayıları üç olup, en azından bir fazla (3+1) aday gösterilmesi gerekmektedir.Adaylardan birinin ismi başına zait koyulmakta ve böylece seçim tamamlanmaktadır.

Yunanistan’da yeni çıkarılan bir seçim kanunun uygulanabilmesi için üzerinden bir seçim geçmesi gerekmektedir. İşte bu kural önümüzdeki seçimlerde de uygulanacak ki önümüzdeki seçimler SYRIZA döneminde getirilen“basit çoğunluk” sistemine göre yapılacak. Bu sisteme göre partiler elde ettikleri oy oranı kadar milletvekili çıkarmaktadırlar. Dolayısıyla bu kanuna göre seçim sonrasında bir partinin tek başına iktidara gelmesi çok zor gözükmekte ve koalisyon yolu gözükmektedir.

Partilerin aralarında bir koalisyon hükümeti kurup kuramayacakları henüz netlik kazanmamasına rağmen, SYRIZA –ANEL koalisyonunu da kimse unutmuş değil. Sağın en ucundaki bir parti ile sol bir partinin koalisyon kurduğu düşünülürse, benzer bir hareketin önümüzdeki seçimlerden sonra tekrarlanıp tekrarlanmayacağını hep birlikte göreceğiz.

Yine PASOK Başkanı Andrulakis’in üçüncü bir kişinin başbakan olarak belirlenmesi  şartıyla, bir Yeni Demokrasi  - SYRIZA koalisyonunu  destekleyecekleri önerisi, bizlere seçim sonrası durumun ne kadar belirsiz ve karmaşık olduğunu göstermektedir.

Peki bu seçimden sonra hükümet kurulamadığı takdirde, işte burada Yeni Demokrasi Partisinin (N.D.) çıkardığı yeni seçim kanunu devreye girmektedir. Buna göre seçimi ilk sırada tamamlayan partiye ekstradan 50 civarında (Bonus) milletvekili verilmekte ve böylece tek başına hükümet kurması sağlanmaktadır. Bonuslu sisteme göre yapılacak seçimler ilk seçimden sonra 18 ay çerisinde yapılırsa, bu sefer milletvekilleri isimlerinin başına zait koyulmamakta ve doğrudan liste olarak oy kullanılmaktadır. Örneğin önümüzdeki aylarda yapılacak seçimde hükümet kurulamaması durumunda liste usulüyle seçime gidilecek. Dolayısıyla ilk seçimde en çok oyu alan milletvekilleri aldıkları oylara göre listeye dizilecek.

Türklerin yoğun olarak yaşadığı Batı Trakya’daki duruma gelince. Bilindiği gibi Türkler  bu dönemde İskeçe’den iki ve Rodop ilinden de bir milletvekili ile temsil edilmektedirler. Evros – Meriç ilinden partiler Türk aday almamaktadırlar. Türkler, 1993 yılı hariç devamlı milletvekili seçmişlerdir.  Önümüzdeki seçimlerde halen milletvekili olanlar yine listelerde yer almaktadır. Geçen seçimlerde İskeçe ve Rodop illerinde toplam 120 bin (Geçen seçimlerde katılım oranı %54 civarındaydı) civarında oy kullanılmıştır ki bu rakamın yarısını Türkler oluşturmaktadır. Son zamanlarda gerek ekonomik kriz ve gerekse pandeminin getirdiği sorunlar sonrasında, Türk nüfusun bir kısmının Avrupa ülkelerine göç ettiği düşünüldüğünde, güçlü partilerin güçlü adayları etrafında kenetlenmenin milletvekilsiz kalma ihtimalini ortadan kaldıracağı değerlendirilmeleri yapılmaktadır.

Partilerin Türk Azınlığa bakış açısında ise, bazı küçük partilerden samimiyetsiz, vizyonsuz, cılız seçim fırsatı çıkışlar olsa bile, genelinde pek fark olmadığı izlenimi uyanmaktadır ki bunlar pratikte de böyledir. Dolayısıyla Yunanistan’daki partilerin en sağından en soluna kadar Türk Azınlığa bakış açıları millidir ve de değişmemektedir.

Bütün bunlardan sonra Yunan halkının daha şimdiden ikinci bir seçime hazırlandığını söylemek doğru olacaktır. Bekleyip göreceğiz

Bu yazı, asyabalsam.com sitesinde de yayımlanmıştır.