Caminin ahşap çatısının yeniden yapımı konusunda, Metsoviyo Milli Teknik Üniversitesinin 250.000 evro tutarındaki 12 aylık programı uygulamaya konuluyor.
Yunanistan’ın ulusal gazetelerinden Kathimeri’nin haberine göre, 2017 yılında bir yangın sonucu ahşap çatısı tamamen yanan Dimetoka’daki Bayezit- Çelebi Sultan Mehmed Camii hakkında Milli Metsoviyo Teknik Üniversitesi tarafından araştırma uygulamaya sokuluyor. Çatının kaydı, dokümantasyonu ve analizini içeren çalışma hakkında Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni bakanlık kararını imzaladı. Karara göre Bizans Eserleri Restorasyon Müdürlüğü yetkili kılınmaktadır. Müdürlük Milli Metsoviyo Teknik Üniversitesi ile eserin 12 ayda 250.000 bir bütçeyle uygulanmasını öngörmektedir.
Araştırma gurubu, mimarlar, inşaat mühendisleri v.d. bilim insanlarından oluşmaktadır. Çalışmanın bilimsel sorumluluğunu ise Milli Metsoviyo Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden Yard. Doç. Dr. Eleftheria Tsakanika üstlenmektedir.
Bilim insanları 15. Yüzyıl eseri olan caminin ahşap çatısının ilk başlarda ne şekilde yapıldığını inceleyecek ve Merkezi Arkeoloji Konseyi’ne yenisinin nasıl olması gerektiği konusunda öneride bulunacak.
Bilim insanları sadece ahşap yapının yapımıyla ilgilenmeyecek. Caminin üç boyutlu mimari dokümantosyonu hazırlanacak, yangında cami duvarlarının ne şekilde etkilendiği anlaşılmaya çalışılacak ve statiği incelenecek.
Yukarıda belirtilen çalışmalar, Doğu Makedonya - Trakya Eyaletinin Evros Eski Eserler kurumu ile işbirliği ile gerçekleşecek. Eyalet, caminin restorasyonu konusunda 3,4 milyon evroluk bir programı uygulamaya başlamış ve 2023 yılında bitirileceğini belirtmişti.
DİMETOKA ÇELEBİ SULTAN MEHMET CAMİİ- BEYAZID CAMİİ
Osmanlı’nın Avrupa topraklarındaki ilk ve en eski camilerindendir. Çelebi Sultan Mehmet ya da Beyazıt Camii öyle bir cami ki gerek tarihi ve gerekse de mimari yapısı açısından eşi benzeri yoktur! Cami Amerika’nın keşfinden 80 yıl önce ve İstanbul’un fethinden 33 önce 1420 yılında İvaz Paşa’ya yaptırıldı ve ibadete açıldı.
Osmanlı’da “Mimar” kelimesi ilk defa bu caminin yapımını üstlenen İvaz Paşa için kullanıldı.
1957 tarihli Cumhuriyet gazetesi yayınladığı bir haberde Dimetoka Kaymakamının caminin anahtarlarını zorla alarak Yunanistan Ziraat Bankası’na buğday ambarı olarak kiraya verildiğini yazmıştır.
Yüksek Mimar Ekrem Hakkı Ayverdi camiyi ziyaret etmiş, buğday ambarı olarak kullanıldığını belirtmiş ve mimari değerini şöyle yazmıştır: “Mimari tarihimizdeki mevkii müstesnadır. Çünkü bu cihetten, yüksek duvarlarla mahdut murabbaî büyük bir sathı yalnız dört ayağa müstenid merkezi kubbeyle örtmek imkanlarını aramada ilk merhaleyi teşkil etmekte, diğer taraftan nisbetleri, pencere ve kapıların cephelere yerleştirme tarzı yeni bir uslûbun safahatını meydana koymaktadır. İnşâ tarihi olan 823 H. (1420 M.) de atılan bu adımların izi üzerinde zihin yorularak, ma’şerî vicdanın derinliklerine sindirilerek bir müddet tefekkür ve mütalâa edilmiş, bir taraftan alışılan şekle uygun, tûlânî mihver üstünde çift kubbeli Bursa ve Edirne Muradiye’leri 828 H. (1425 M.) ve 838 H. (1434 M.) de yapılmış ve ancak yirmi sene sonra bu cami’in tesiri Ü. Şerefeli’de geniş mikyasta görülmüş ve bu inşa tarzı kırk sene sonra Fatih Cami’inin yirmi altı metrelik büyük kubbesine müncer olmuştur.
Müderris Abdurrahman Hibrî Efendi, Edirne Defterdarı Bâdî efendi, Evliya Çelebi v.d. tarihçi, gezgin ve yazarlar da Çelebi Sultan Mehmet Camii’nden bahsetmiştir.
Dimetoka’daki Çelebi Sultan Mehmet Camii en son 22.03.2017 gecesi saat 0:30 sıralarında yanmış ve tarihi özelliğini tamamen kaybetmiştir.